Η Θάλεια Παναγή μας εξηγεί γιατί η ψυχολογία του αθλητή είναι το Α και το Ω
Μια συνέντευξη που δείχνει πόσο σημαντικό είναι η αθλητική κοινότητα της Κύπρου να δώσει έμφαση στην αθλητική ψυχολογία.
“Λέμε πολλές φορές ότι άλλαξε ο προπονητής και άλλαξε η ψυχολογία της ομάδας. Απλά ο προπονητής αυτός μπορεί να μην είχε τόσο αποτελεσματική επικοινωνία με τους αθλητές ή να είχε προβλήματα με συγκεκριμένους αθλητές με αποτέλεσμα το κλίμα της ομάδας να μην είναι καλό και η ομαδικότητα να σπάζει”.
Γιατί μια ομάδα ή ένας αθλητής πρέπει να έχει “σταθερό” αθλητικό ψυχολόγο;
Καταρχάς, ο Αθλητικός Ψυχολόγος έχει ως κύριο μέλημα του την μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης του κάθε αθλητή, διαιτητή ή και προπονητή. Άρα, στη περίπτωση της ομάδας θα μπορούσε να βοηθήσει ολόκληρη την ομάδα να διαχειριστεί κάποια πράγματα ή και δυσκολίες που επηρεάζουν την απόδοση. Θα τους διδάξει κάποιες τεχνικές, θα τους μάθει να βάζουν σωστά στόχους καθώς αρκετοί αθλητές αλλά και ομάδες δεν μπορούν να θέσουν ορθά στόχους.
Ο Αθλητικός Ψυχολόγος μπορεί επίσης να βοηθήσει ένα αθλητή να διαχειριστεί εξωγενή προβλήματα που επηρεάζουν τον αθλητή πχ οικογενειακά, προσωπικά κοκ.
Ο Αθλητικός Ψυχολόγος, μπορεί να βοηθήσει ακόμη και τους διοικούντες μιας ομάδας. Πολλές φορές τους βλέπουμε να έχουν άγχος και να το μεταδίδουν στους αθλητές. Θα μπορούσε με την βοήθεια του Αθλητικού Ψυχολόγου να μάθουν πως να επικοινωνούν σωστά με τούς αθλητές, πως να χτίσουν την ομαδικότητα, πως να έχουν και να αυξήσουν τα κίνητρα τους. Πολλές φορές, οι διοικούντες λένε πως δεν έχουμε “προβλήματα”, αλλά με την βοήθεια του αθλητικού ψυχολόγου,ο οποίος θα μπορούσε να διαχειριστεί πολλά από τα θέματα που προκύπτουν μέσα στην ομάδα, έτσι ώστε να μην αναγκάζονται να προχωρούν σε συνεχής αλλαγές αθλητών στην ομάδα εξοικονομώντας έτσι και χρήματα. Θα μπορούσε επίσης να αξιολογήσει τους αθλητές πριν από την επιλογή τους στην ομάδα. Αξιολόγηση που αφορά την προσωπικότητα και το προφίλ του αθλητή, για παράδειγμα, εαν μπορεί να ανταπεξέλθει κάτω από την πίεση, αν μπορεί να διαχειριστεί τον θυμό του, το άγχος του κλπ.
Ακόμη, ο αθλητικός ψυχολόγος δεν πρέπει να είναι “προσωρινός” σε μια ομάδα, ή να κάνει μόνο κάποιες παρουσιάσεις ή διαλέξεις. Πρέπει να είναι μέρος της ομάδας, να είναι μέρος της καθημερινότητας της γιατί μέσω της συνεχής παρατήρησης, μπορεί να παρατηρήσει κάτι που ο προπονητής δεν το έχει παρατηρήσει ή δεν το έχει αξιολογήσει.
Πολλοί αθλητές ενώ στις προπονήσεις έχουν υψηλή απόδοση στους αγώνες δεν αποδίδουν το αναμενόμενο, λόγω άγχους ή και πίεσης. Πως μπορεί ένας αθλητικός ψυχολόγος να βοηθήσει;
Πάρα πολλοί αθλητές ενώ στην προπόνηση έχουν παρά πολύ υψηλές αποδόσεις, στους αγώνες δεν καταφέρνουν να αποδώσουν για πάρα πολλούς λόγους. Κάποιοι από τους λόγους είναι το άγχος, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η έλλειψη συγκέντρωσης, ή κάποιος εξωγενής παράγοντας.
Ένας Αθλητικός Ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει με διάφορους τρόπους. Πρώτα απο όλα αξιολογήσουμε τον αθλητή με συνέντευξη αλλά και με τη χρήση ερωτηματολογίων (τα οποία έιναι βέβαια είναι έγκαιρα και σταθμισμένα) για να σιγουρευτούμε πως το πρόβλημα του αθλητή είναι αυτό που μας αναφέρει.
Επίσης, θα συμβουλευτούμε και τον προπονητή όπως και τους γονείς του αθλητή (εαν ο αθλητής είναι ανήλικος) καθώς όπως επισημένω τις πλείστες φορές ότι έχουμε ένα τρίγωνο (Αθλητής-Προπονητής και Γονείς). Τους γονείς έχουν άμεση επιρροή στον αθλητή και τον προπονητή γιατί παρακολούθει τον αθλητή στις προπονήσεις και στους αγώνες του αρά έχει να μας δώσει πολλές και σημαντικές πληροφορίες.
Όταν τελειώσουμε με την αξιολόγηση προχωρούμε στο στάδιο όπου εκπαιδεύουμε τον αθλητή τις ανάλογες τεχνικές, τις οποίες θα μάθει να χρησιμοποιεί τόσο στην προπόνηση όσο και στο αγώνα για να μπόρεσει να διαχειριστεί τα συναισθήματα και τις σκέψεις του.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που επηρεάζουν την ψυχολογία ενός αθλητή;
Υπάρχουν διάφορα προβλήματα που μπορεί να επηρεάζουν την ψυχολογία ενός αθλητή. Ξεκινώντας το πρώτο και κύριοτερο είναι το άγχος, όπου τις πλείστες φορές βλέπουμε ότι οι αθλητές δεν μπορούν να το διαχειριστούν το διαχειριστούν. Αυτό βέβαια, επιφέρει και την έλλειψη αυτοπεποίθησης, συγκέντρωσης, αλλά και θυμό.
Η ψυχολογία πολλών αθλητών επηρεάζεται και από τους τραυματισμούς που μπορεί να έχουν, από την υπερπροπόνηση, ή άλλους εξωγενής παράγοντες, όπως και από τη έλλειψη σωστής επικοινωνίας που έχουν με τον προπονητή τους ή από τις κακές σχέσεις που έχουν μέσα στην ομάδα, αν μιλάμε για ομαδικό άθλημα, ή από πίεση που εξασκούν οι γονείς και λοιποί παράγοντες.
Πόσο σημαντική είναι για ένα αθλητή η σωστή στοχοθεσία;
Η ορθή τοποθέτηση στόχων είναι πολύ σημαντική για κάθε αθλητή, προπονητή, για την ομάδα κοκ.
Είναι ένα σημαντικό κόμματι, καθώς βοηθά στην καλύτερη οργάνωση του αθλητή. Ο αθλητής θέτοντας ορθά στόχους έχει πλάνο και γνωρίζει τι πρέπει να κάνει σε βραχυπρόθεσμο, αλλά και σε μακροπρόθεσμο διάστημα. Ξέρει για παράδειγμα, πως αυτή την εβδομάδα πρέπει να βελτιωθεί σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι, ξέρει ποια είναι τα δυνατά και αδύνατα του σημεία ώστε να τα βελτιώνει συνεχώς. Η στοχοθεσία μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του άγχους αλλά και στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης.
Οι αθλητές θα πρέπει να γνωρίζουν συγκεκριμένα τι πρέπει να κάνουν σε κάθε προπόνηση, να έχουν αγωνιστικούς στόχους, αλλά να μην σκέφτονται το αποτέλεσμα. Είναι σημαντικό να εστιάζονται στην διαδικασία που θα ακολουθήσουν για να υλοποιήσουν τον στόχο τους. Αυτό είναι μια μεγάλη παγίδα. Συνήθως οι αθλητές αλλά και οι ομάδες έχουν συνεχώς στο μυαλό τους το αποτέλεσμα.
Θα ήταν πιο σωστό να εστιαζόμαστε στο τι θα κάνουμε για να έρθει αυτό το αποτέλεσμα; Άρα η στοχοθεσία, μας βοηθά και σε αυτό το κομμάτι να ξεχνούμε δηλαδή το αποτέλεσμα που μας αγχώνει και να συγκεντρωθούμε στο πως θα πάμε καλά ώστε να βελτιώσουμε την απόδοση μας για να πάρουμε το αποτέλεσμα, τόσο στα ατομικά αθλήματα όσο και στα ομαδικά.
